Vitaliteit dagrecreatie in kaart
- 6 minuten leestijd
Tijdens een zonnige vakantiedag gaat een gezin met kleine kinderen graag naar een buitenzwembad. Ze willen dat het er netjes uitziet en dat het een beetje anders dan anders is. De kwaliteit moet natuurlijk op-en-top zijn. Kortom; een vitale dagrecreatievoorzieining. Immers; als het niet op orde is, of zelfs ‘vergane glorie’ komen ze daar niet (terug). Een vitale toeristische bestemming heeft zowel een vitale dag- als verblijfsrecreatieve sector nodig. De toeristen die in Overijssel overnachten, willen genieten van dagrecreatieve voorzieningen, maar ook de eigen inwoner wil graag recreëren in de omgeving. Gastvrij Overijssel heeft onderzoek laten uitvoeren om naast de vitaliteit van de verblijfsrecreatie nu ook de vitaliteit van de dagrecreatie in kaart te brengen.
Vitale sector
Uit het onderzoek, dat Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd in opdracht van Gastvrij Overijssel heeft uitgevoerd, blijkt dat de dagrecreatieve sector in Overijssel grotendeels vitaal is. Zowel op kwaliteit als toekomstperspectief scoren de bedrijven en organisaties positief. Slechts 11% is niet vitaal. Op kwaliteit wordt er een 2,8 gemiddeld gescoord en op perspectief een 2,6 (op 5-puntsschaal). De meeste bedrijven vallen binnen de categorie hoge middenmoters.
Goed ondernemerschap…
De meeste bedrijven zijn goed onderhouden, eigentijdse bedrijven met een gunstige ligging. Ruim de helft van de bedrijven vertoont goed tot uitstekend (6%) ondernemerschap, wat zich uit in gemiddeld een goede online vindbaarheid, hogere investeringen en zicht op veranderingen in de markt. Ook zien bedrijven veelal een stijgende lijn in het verloop van het bedrijfsresultaat en de bezoekersaantallen.
... maar soms wat gedateerd
De websites van bedrijven hebben relatief vaak een gedateerde uitstraling. Ook zien we dat bijna de helft van de bedrijven geen tot een zeer beperkt aantal online reviews heeft. Daarnaast hebben bedrijven vaak geen duidelijke doelgroep voor ogen. Slechts een heel beperkt deel maakt gebruik van een specifieke marktsegmentatie zoals de leefstijlen uit de Leefstijlvinder. Alhoewel we goed ondernemerschap zijn tegen gekomen, zien we ook dat het ondernemerschap bij ongeveer de helft van de bedrijven niet zo hoog scoort (vooral ‘redelijk’ ondernemerschap komen we veel tegen). Dit is met name het geval bij organisaties die worden bestuurd door stichtingen of verenigingen. De gemiddelde leeftijd van deze besturen is vaak hoog en het ondernemerschap ‘slapend’. Het lukt soms niet om jongere vrijwilligers aan te trekken. Hoewel de maatschappelijke functie van deze vorm van dagrecreatie vaak erg groot is, bestaat de kans dat de recreatieve functie voor de bezoeker afneemt.
Gevarieerd en voldoende aanbod
Het dagrecreatie aanbod in Overijssel is redelijk divers (vooral als we het vergelijken met de verblijfsrecreatie) als we kijken naar de aantrekkelijkheid voor de leefstijlen. Er zijn grote regionale verschillen, met kansen om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Het aantal voorzieningen en mate van spreiding over de regio’s is in Overijssel goed op orde. Hierdoor is er relatief weinig marktruimte voor nieuw aanbod. Nieuw, onderscheidend aanbod kan uiteraard altijd ruimte creëren.
Personeelstekorten en subsidie afhankelijkheid vormen grote uitdaging
Voor ongeveer de helft van de bedrijven die met personeel werken is het moeilijk tot heel moeilijk om aan personeel te komen, met soms grote gevolgen: minder ruime openingstijden, minder service en minder omzet. Verder is een deel van de bedrijven in meer of mindere mate afhankelijk van subsidies en donaties. Slechts een klein deel van de bedrijven vervult een belangrijke maatschappelijke functie. Zeker een derde van de bedrijven is niet tot nauwelijks bezig met het thema duurzaamheid, ook hier is nog veel winst te behalen.
Ook andere uitdagingen
Vanuit het onderzoek zijn vier grote opgaven naar voren gekomen, waar we op regionaal niveau met elkaar mee aan de slag gaan
- Hoe kunnen we bestaande ondernemers faciliteren/ ondersteunen bij het inspelen op kansen in de markt? Vanuit het onderzoek zijn enkele kansen benoemd voor nieuwe ontwikkelingen. Denk bijvoorbeeld aan het toevoegen van ‘nieuw’ aanbod, maar vooral aan het bestaande aanbod beter laten aansluiten bij de wensen van de consument. De analyse van de Leefstijlvinder kan daarbij behulpzaam zijn.
- Hoe om te gaan met de personele uitdagingen op de bedrijven? Zoals in de hele recreatiesector, zien we veel bedrijven die moeite hebben om personeel te vinden. Voor ongeveer de helft van de bedrijven is dat momenteel een (grote) uitdaging. Hoe kunnen we de sector dusdanig faciliteren dat hun bedrijfsvoering niet in gevaar komt door deze uitdaging? In (met name) de culturele sector is het ook lastig om vrijwilligers te vinden.
- Hoe kan ondernemerschap worden bevorderd en gestimuleerd? Alhoewel we gelukkig veel goede ondernemers in de dagrecreatie zijn tegengekomen, liggen er ook uitdagingen op het gebied van ondernemerschap. Bewustere keuze voor een doelgroep, bewuster inspringen op kansen in de markt, online marketing, een beter onderscheidend vermogen; al deze zaken hebben een sterke relatie met ondernemerschap. Hoe kunnen we het ondernemerschap bevorderen en stimuleren? Specifieke aandacht zou hierbij nog uit kunnen gaan naar de culturele sector, omdat deze sector relatief de grootste opgave heeft. Ook zou er specifiek aandacht kunnen komen voor online marketing en de kracht van actief en bewust inspelen op online reviews.
- Hoe kunnen ondernemers gefaciliteerd en gestimuleerd worden om met de duurzaamheidsopgave aan de slag te gaan? Ongeveer een derde van de bedrijven is nog niet bezig met duurzaamheid en veel bedrijven vinden het ook lastig om hiermee aan de slag te gaan. De verduurzamingsopgave komt echter ook op deze sector af en wordt met de stijgende energieprijzen voor een aantal deelsectoren des te dringender. Hoe kunnen we ondernemers faciliteren en stimuleren om hiermee aan de slag te gaan?
Over het onderzoek
Het onderzoek is in opdracht van Gastvrij Overijssel uitgevoerd door Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd. In het najaar/ de winter van 2021/ 2022 zijn de bedrijven benaderd en bezocht. In totaal hebben 158 (47%) bedrijven deelgenomen.
Dit onderzoek richt zich op de dagrecreatieve sector. Een zeer brede sector, bestaande uit heel diverse deelsectoren. Deze waren op voorhand niet duidelijk afgebakend. Vooraf is samen met de begeleidingsgroep bepaald welke sectoren onderdeel uit maken van het onderzoek. We daarbij maken onderscheid tussen 7 deelsectoren, met een aantal subcategorieën.
Het onderzoek richt zich op drie regio’s in Overijssel: Noordwest Overijssel, Salland en Twente, waarbij we Twente nog in drie deelregio’s onderverdelen: Noordoost Twente, Stedenband en Zuidwest Twente. Het Vechtdal is niet meegenomen in dit onderzoek; deze regio is eerder al onderzocht door bureau Ginder (voorheen ZKA Leisure Consultants).
Rapportages
Managementsamenvating vitaliteit dagrecreatie Overijssel september 2022
Definitief rapport vitaliteit dagrecreatie Overijssel september 2022
Definitieve bijlage vitaliteitsonderzoek deelsectoren en deelregio’s – september 2022
Regionaal behoeftenmodel dagrecreatie Overijssel – bijlage bij eindconcept augustus 2022