Slaat mooi herstel na Corona in najaar om door inflatie?

Aanleiding

Het zijn momenteel roerige tijden. Waar de Coronapandemie op zijn eind lijkt te zijn, tekenen de volgende crises zich alweer aan. Mede door de geopolitieke spanningen in het Oosten van Europa is de gasprijs naar recordhoogte gestegen en is energie duurder dan ooit tevoren. Hiernaast is de inflatie torenhoog, kampen ondernemers met (corona)belastingschulden en een oplopend personeelstekort. Bijna 40% van de Nederlanders geeft aan bang te zijn om niet meer rond te kunnen komen.

Dit alles heeft grote gevolgen, waar de vrijetijdseconomie ook niet ongemoeid blijft. Het is voor vrijetijdsondernemers daarom een onzekere tijd. In deze uiteenzetting nemen we u mee in de voorspellingen voor de vrijetijdssector in de toekomst. Hierbij kijken we op lokaal niveau, maar ook op nationaal en internationaal niveau. We kijken hierbij naar de situatie van nu en in de toekomst.

Korte samenvatting

Sectorprognose: eerste helft 2022 voor 20% Leisurebedrijven verliesgevend, 36% winstgevend.

• Hoge(re) kosten kunnen bij 80% van bedrijven niet of beperkt doorberekend worden aan de klant.
• Zorgen in de sector om de toekomst en verwachte toename faillissementen.
• Helft van Nederlanders geeft aan dat reisgedrag verandert door stijgende prijzen. Duitsers en Belgen geven dit zelfs nog iets vaker aan.
• Door de hoge inflatie en stijgende kosten zal men naar alle waarschijnlijkheid minder lang op vakantie gaan.
• Voor Overijssel als dichtbij bestemming biedt dit mogelijk kansen in Duitse markt en binnenlandse markt.
• De verblijfsrecreatie in de regio heeft een goed eerste halfjaar en zomer gedraaid. Wel zijn er grote zorgen over de toekomst door de prijsstijgingen en personeelstekort.
• Er is onzekerheid richting het najaar over het mogelijk uitblijven van boekingen en eerdere (goedkopere) boekingen.

Bekijk de infographic

Sectorprognose

Rabobank en ABN-AMRO hebben voor de Leisure sector prognoses opgesteld voor de komende tijd. In deze sectorprognoses behandelen ze de resultaten van 2022 en geven ze een inschatting voor 2023. Hierbij behandelen ze expliciet de prijsstijging.

Eerste helft 2022 voor groot deel al verliesgevend. Zowel ABN-AMRO als de Rabobank hebben onderzoek gedaan naar de situatie van vrijetijdsondernemers in de eerste helft van 2022. Veel ondernemers in de sector leisure zagen als gevolg van de prijsstijgingen hun resultaten in de eerste helft van 2022 verslechteren, zo laten data van het CBS zien. Hoewel in de horeca 47 procent van de ondernemers winstgevend was, leed 17 procent verlies. In de cultuur, sport en recreatie waren deze percentages respectievelijk 36 en 20 procent. Hiermee zijn de resultaten van de ondernemers in de sector leisure het minst positief van alle sectoren van de Nederlandse economie.

De uitdagingen zijn groot. Personeelstekorten en hogere kosten (personeel, energie, inkoop en transport) maken het voor de sector moeilijk om winstgevend te blijven. Momenteel stijgt het aantal sluitingen en er wordt verwacht dat ook het aantal faillissementen de komende periode toeneemt, hoewel dit nu nog steeds laag is.

Zorgen voor de toekomst

In de alinea hierboven geven de sectoreconomen aan dat er in de sector zorgen zijn over de hogere kosten in de sector. Een reden van deze zorg is, omdat de kosten in de vrijetijdssector moeilijk door te rekenen zijn aan de klant. Een kwart geeft aan dat dit niet doorberekend kan worden aan klanten. Bijna 55% geeft aan dat dit maar voor een deel kan. Dit verklaart mogelijk ook, waarom Nederlanders aangeven nog niet te bezuinigen op horeca en recreatie aldus Validators. Dit zorgt ervoor dat de ondernemer veel meer kosten heeft waardoor zijn winstmarge kleiner wordt of zelfs helemaal wegvalt. Hierdoor is het voor hem/haar lastiger om het hoofd boven water te houden. Dit zorgt mogelijk voor (nog) meer faillissementen in de nabije toekomst.

(inter)nationaal reisgedrag

ABN-AMRO en Rabobank geven dus aan dat vrijetijdsondernemers lastig hun prijzen kunnen verhogen, maar de consument moet voor andere zaken wel meer gaan betalen.

Het NBTC heeft in hun Vakantie Sentiment Monitor onderzocht in hoeverre reisgedrag wordt beïnvloed door deze stijgende prijzen. 49% van de Nederlanders geeft aan dat hun gedrag beïnvloed wordt. De andere belangrijke markten van Overijssel laten nog hogere percentages zien. Zo geeft 59% van de Duitsers en 55% van de Belgen aan dat hun gedrag beïnvloed wordt.

Van de mensen die vakantieplannen hebben voor september-december 2022, geeft 20% van de Nederlanders aan een lager budget te hebben. In Duitsland is dit 18% en in België 21%. Wat wel opvalt is dat een relatief groter deel aangeeft meer budget te hebben dan in voorgaande jaren. Dit is mogelijk te verklaren doordat men in Coronatijd extra heeft kunnen sparen.

Wanneer men aangaf dat men minder vakantiegeld te besteden heeft, dan gaat men het liefst vaker op korte vakantie i.p.v. één lange vakantie (Nederland: 25%, België 26% en Duitsland 24%) Of ze gaan even vaak, maar besteden dan minder geld aan de vakantie (Nederland: 29%, België 25% en Duitsland 2%).

Samenvattend kan er beschreven worden dat mensen door de hoge inflatie en stijgende kosten naar alle waarschijnlijkheid minder lang op vakantie gaan. Dit kan gevolgen hebben voor de Overijsselse vrijetijdsmarkt die hier mogelijk negatieve gevolgen van ervaren. Al biedt dit ook mogelijk kansen, als Duitsers naar alle verwachting dichterbij op vakantie gaan, wat resulteert in meer (korte) vakanties in het Oosten van Nederland. Hier kan Overijssel van profiteren. Ook kan Overijssel een ideale bestemming zijn voor korte vakanties, waar Overijssel zich met zijn unieke karakteristieken uitstekend voor leent.

Lokale sentimenten

Naast dat er (inter)nationale voorspellingen zijn, is het sentiment in het veld ook bevraagd. In Weerribben-Wieden zijn de meeste ondernemers blij ‘om de tent even te sluiten ‘na een (zeer) druk seizoen, hierbij is er grote personeelsproblematiek en maken ondernemers zich zorgen over de stijgende prijzen.

In Salland maken ondernemers zich zorgen over de stijgende energieprijzen, omdat ze deze wel moeten doorberekenen aan de klant. Ze zijn bang dat klanten niet meer boeken door de hoge prijzen. Hiernaast hebben ze vaak (goedkopere) reserveringen staan van twee jaar geleden die voor problemen kunnen zorgen. Ook geven ze aan dat de prijzen stijgen doordat ze personeel meer moeten betalen i.v.m. de concurrentiepositie van personeel.

In Zuidwest Twente wordt aangegeven dat de zomer van 2022 zeer goed verliep, maar dat er toch zorgen zijn voor de komende periode, met name bij de verblijfsrecreatie. De hogere energieprijzen zorgen voor een lager bestedingsniveau van klanten. Deze zijn hierdoor minder geneigd om vakanties te boeken. Er wordt aangegeven dat het aantal last-minutes zal gaan stijgen. Dit beeld zien we ook bij de Sallandse Heuvelrug.

In Noordoost Twente zien we dat de dagrecreatie een topseizoen heeft gedraaid, voor de verblijfsrecreatie is een wisselend beeld te identificeren. Ook hier zien we minder boekingen voor de winter en grote personeelsproblematiek. Hier zijn de stijgende prijzen minder een issue tot dusver.

In Zwolle ziet het zowel voor de leisure als zakelijke markt goed uit. September was voor de hotels een zeer goed maand en zorgde mede door de hogere kamerprijzen voor een hoge omzet. Zorgen zijn er met betrekking tot de energiekosten en inflatie. Op F&B gebied zijn er prijsstijgingen doorgevoerd. Personeelstekort met name binnen F&B (koks). Zakelijk gezien ziet het er tot eind van het jaar goed uit. De leadtime is kort. Investeringen gaan bij de meeste bedrijven door, wel worden er plannen gemaakt hoe straks om te gaan met de hoge energierekening. Musea en theaters hebben het moeilijk, het aantal gasten is na corona aanzienlijk (50%-/-) verminderd. Lange termijn blijft zowel zakelijk als leisure spannend.

In de IJsseldelta lopen de boekingen voor oktober goed. Hierna wordt er door ondernemers rust gepakt. Er is wel personeelsproblematiek, maar dat wordt opgelost door onder andere te werken met QR-codes. Er is nog geen zicht op de mogelijke problematiek door prijsstijgingen.

Conclusie

Voor de eerste helft van 2022 zijn de cijfers volgens het CBS niet rooskleurig. De verblijfsrecreatie in de regio laat echter een ander geluid horen. Wel zijn er grote zorgen over de toekomst door de prijsstijgingen, dit wordt ook bevestigd in de regio. Het is niet enkel negatief nieuws, want de stijgende kosten bieden ook kansen voor Overijssel. Mensen gaan mogelijk dichterbij en korter op vakantie. Overijssel kan hierbij een goede bestemming zijn.

[1] Validators (2022) – Monitor consumentengedrag

[2] ABN AMRO (2022) – Sectorprognose, via https://www.abnamro.nl/nl/zakelijk/insights/sectoren-en-trends/stand-van-sectoren/leisure/toenemende-zorgen-voor-horeca-cultuur-en-recreatie.html

[3] Rabobank (2022) – Sectorprognose, via https://www.rabobank.nl/kennis/d011302949-sectorprognoses-economische-tegenwind-vraagt-om-stuurmanskunst-ondernemers

[4] NBTC (2022) – Vakantie Sentiment Monitor september 2022, via https://www.nbtc.nl/nl/site/kennisbank/cijfers-statistieken/internationale-vakantiemonitor-september-2022.htm