Fiets- en wandelroutenetwerk Overijssel hoog gewaardeerd door gebruikers

Fietsen en wandelen staan in Overijssel in de top-5 van ondernomen vrijetijdsactiviteiten. Dankzij inzicht in het gebruik van de routenetwerken en de beoordeling ervan, kunnen deze zo gericht mogelijk worden doorontwikkeld. De gemiddelde score voor de algemene beoordeling van het wandelnetwerk is een 8,3, voor het fietsnetwerk is dit een 8,1. De score van het fietsnetwerk wordt bevestigd door een onderzoek uit 2022 van ANWB: daar beoordeelden 684 respondenten het fietsnetwerk in Overijssel met gemiddeld een 8,3.

Bezoekers ervaren de routenetwerken als rustig

Uit het onderzoek van MarketingOost blijkt ook dat beide netwerken worden ervaren als rustig. Ongeveer de helft van de ondervraagde wandelaars en fietsers maakt zelf bewust gebruik van de routenetwerken. Mensen die geen (bewust) gebruik maken van het netwerk of geen specifieke route kiezen zijn vaak al bekend in Overijssel. De belangrijkste criteria voor het kiezen van een route zijn de omgeving/landschap, de lengte en de mate van afwisseling. Mensen gebruiken voor het volgen van de route een combinatie van fysieke en digitale hulpmiddelen: ze volgen zowel de bewegwijzering, een app of website als een wandel- of fietskaart. Jakob Ponstein, coördinator van de routenetwerken noordwest-Overijssel, vertelt: “Het is opvallend dat 74% van de wandelaars de beborde bewegwijzering in het veld als hulpmiddel gebruikt. Dit bevestigt dat daar behoefte aan is en dat het nodig blijft daarin te investeren. Bovendien kunnen digitale middelen zonder bebording in het veld niet navigeren.” Voorzieningen die het meest gebruikt worden zijn picknick- en rustbankjes en horecagelegenheden. Daarnaast maken wandelaars veel gebruik van gratis parkeerplaatsen en fietsers van veerponten. Opvallend is dat veel mensen gebruik maken van de horeca, terwijl horeca niet als keuzefactor meegewogen wordt in de keuze voor een bepaalde route. Dit is deels te verklaren doordat veel bezoekers uit de omgeving komen. De vaakst genoemde ergernissen zijn: een gebrek aan prullenbakken en het gedrag van andere medegebruikers. Fietsers benoemen daarnaast dat sommige paden te smal zijn.

Respondenten van het onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van enquêteurs van I&O Research die op meerdere locaties in Overijssel aanwezig waren. Ook is er een online vragenlijst uitgezet. In de periode van oktober-november 2021 hebben 464 respondenten meegewerkt aan het onderzoek. De groep bestond uit 282 wandelaars (voornamelijk 55-64 jaar, gemiddeld 3 personen en 2/5e met partner) en 182 fietsers (voornamelijk 65+, 2/3 is man, voornamelijk met partner). De gemiddelde afstand die men aflegde tijdens een wandeltocht is 9 kilometer, voor een fietstocht is dit 41 kilometer, hierbij is duidelijk het gebruik van de elektrische fiets van invloed (2/3e).

Inventarisatie gebruik fiets- en wandelroutenetwerk

Naast het kwalitatieve onderzoek heeft er ook een inventarisatie van de drukte op het fiets- en wandelroutenetwerk plaatsgevonden. Op basis van het aantal downloads van routes en de data uit verschillende telsensoren langs de routes, heeft MarketingOost een dashboard ontwikkeld. Deze zal worden doorontwikkeld tot een heatmap: een kaart die de meest drukke routes aangeeft. Het dashbord is te vinden op de Datahub Overijssel. Voor de ontwikkeling is actief samengewerkt met Irias, Landschap Overijssel, Wandelnet en andere gebiedspartners.

Belangrijk om de hoge kwaliteit vast te houden

De hoge score op de fiets- en wandelroutenetwerken is goed nieuws. Gebruikers zien deze kwaliteit als voorwaarde en het is heel belangrijk dat deze basis behouden wordt. Adri Ooms, programmacoördinator van Gastvrij Overijssel: “Het waarderingscijfer van de gebruikers voor de routenetwerken is een stevige 8. Het is onze ambitie om dit mooie cijfer vast te houden voor de toekomst. Er is afgesproken om in 2022 en 2023 het onderzoek voort te zetten, zodat wij over een langere periode de reacties van de gebruikers kunnen blijven peilen en volgen.” Jakob Ponstein voegt daaraan toe: “De resultaten zijn de onderlegger voor het blijven investeren in de routenetwerken. Het geeft focus en helpt keuzes maken in de investeringsplannen. Om op die manier de wandelaar en fietser naar hun behoefte te kunnen blijven bedienen.” De komende jaren moeten gemeenten en provincie structureel blijven investeren om de randvoorwaarden (bebording, aanwezigheid van faciliteiten) van de routenetwerken in stand te houden. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Daarmee dragen we bovendien bij aan de maatschappelijke voordelen die wandelen en fietsen met zich meebrengen, zoals het verbeteren van de fysieke gezondheid, de mentale gezondheid en het subjectief welbevinden.

Om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de routenetwerken behouden blijft en de gebieden als rustig worden blijven ervaren, kunnen er interventies worden ingezet. Zo kunnen de bezoekers, die grotendeels inwoners van Overijssel zijn, verleid worden om buiten de ‘standaard’ fiets- en wandelrondes ook andere routes in de omgeving te ontdekken. Ook kun je denken aan het afbakenen van routes voor verschillende doelgroepen (zoals mountainbikers), het ontwikkelen van nieuwe routes samen met terreinbeherende organisaties en het onder de aandacht brengen van de themaroutes. Daarnaast is vervolgonderzoek in de vorm van continue monitoring gewenst om meer inzicht te krijgen in de verschillende regio’s en specifieke locaties, in de wensen en behoeften van specifieke gebruikers (op basis van leefstijlen) en om een vergelijking te kunnen maken met andere regio’s in Nederland. Kortom: werk aan de winkel!